Cafodd ei adeiladu gan dywysogion Cymru a’i goncro gan frenin Lloegr, dim ond i rebel Cymreig ei losgi.

Gan sefyll yn uchel ar bentir, mae adfeilion Castell Cricieth yn cynnig man heddychlon, ond gwyntog i syllu dros ddyfroedd Bae Tremadog. Ond fel y mae’r waliau wedi’u malurio a’r tyrau wedi’u creithio gan frwydrau’n tystio, rodd y safle’n destun sawl ymosodiad treisgar yn ystod ei fywyd.

I bob golwg, cychwynnodd y gwaith o adeiladu’r castell ar ddechrau’r 13eg ganrif, yn dilyn anogaeth Llywelyn Fawr. Mwy na thebyg mai fo oedd yn gyfrifol am nodweddion pensaernïol mwyaf trawiadol y lle – y ddau dŵr siâp D mawr sydd bob ochr i’r porthdy mewnol, a ddiogelwyd ar un tro gan borthcwlis a gatiau o haearn hefyd. Mae’r tyrau’n parhau i reoli’r adfail a thref Cricieth.

Yn ogystal â chadw’r goresgynwyr allan, cafodd waliau cryfion y castell eu defnyddio i gadw dynion i mewn; cafodd y gaer ei defnyddio fel carchar fwy nag unwaith. Ar ôl marwolaeth Llywelyn Fawr, cwerylodd ei feibion dros yr olyniaeth a chadwodd Dafydd ap Llywelyn ei hanner brawd Gruffudd, yn garcharor yng Nghricieth am ddwy flynedd.

Mae’n ymddangos bod Llywelyn ein Llyw Olaf wedi ymestyn y gwrthgloddiau yn y 1260au, gan ychwanegu’r wal allanol a’r ddau dŵr siâp petryal i’r gogledd ac i’r de-orllewin. Wedyn, ym 1283, pan goncrodd Edward I Wynedd, addasodd tŵr y gogledd i ddarparu ar gyfer fforch daflar fawr. Caniataodd yr amddiffynfeydd hyn i’r Saeson wrthsefyll gwarchae gan wrthryfelwyr Cymreig ym 1292.

Fodd bynnag, Cymro oedd yr hyn a wnaeth pethau i Gastell Cricieth yn y diwedd. Ym 1404, fel rhan o’r gwrthryfel yn erbyn y Saeson, cipiodd Owain Glyndŵr y lle a’i roi ar dân, gan adael y gragen wych a welwch heddiw. Ceisiwch ddod o hyd i’r marciau llosg o’r dinistr tanllyd olaf hwn ar adfeilion y tŵr de-orllewinol.

Safle gwych i’r teulu, gyda golygfeydd hyfryd o’r môr. Yn ddelfrydol am bicnic – os na fydd hi’n rhy wyntog.

Linciau

Castell Cricieth

• Mynediad i gludiant gyhoeddus
• Parcio
• Teithiau Cerdded Cyfagos
• Cyfleuster-au Plant
• Toiledau
• Man Edrych

Cost Mynediad

Oedolion

£3.50

Plant

£2.65

Teulu

£10.50 (Mae’n rhoi mynediad i ddau oedolyn a phob plentyn dan 16 oed)

Consesiwn

dinasyddion hŷn a myfyrwyr: £2.65

Cyfeiriadau

Ffordd

Mae’r castell yn edrych dros dref Cricieth.

Tren

Llai na milltir o orsaf drenau Cricieth.

Bws

Mae bysiau rheolaidd yn gwasanaethu Cricieth. Ffoniwch Traveline Cymru ar 0871 200 2233 neu ewch ar-lein i http://www.traveline-cymru.info i gael y wybodaeth ddiweddaraf am gludiant cyhoeddus.

Beic

Mae’r castell yng nghanol Cricieth.

Cerdded

Mae’r castell yng nghanol Cricieth.

Manylion Mynediad

Hawdd. Mae esgidiau cerdded yn cael eu cynghori. Caniateir cŵn.

Manylion Ymarferol

Ffigur Llawn y Cyfeirnod Grid: NGR SH49993773 Cyfesurynnau ar gyfer defnyddwyr SatNav Garmin: -4.232499, 52.916064 Taflen map OS explorer: 254

Traveline Cymru

Cysylltu

Ffôn

01766 522227

Cyfeiriad

Cricieth, LL52 0DY